Μια εναλλακτική πρόταση

Γιάννη Τζαβάρα: «Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία της φιλοσοφίας στη Μέση Εκπαίδευση». Διάλεξη ενώπιον φιλολόγων της Ανατολικής Αττικής, Παλλήνη 11/4/1994. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Φιλοσοφία και Παιδεία 1 (1995), τεύχος 3, σελ. 12-14.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Η διάλεξη κάνει μια ρηξικέλευθη πρόταση σχετικά με τη διδασκαλία της φιλοσοφίας στο σχολείο. Με την προϋπόθεση ότι δεν είναι δυνατό μέσα σε ένα μάθημα λίγων ωρών να μεταδοθεί έστω και στοιχειωδώς μια ικανοποιητική εικόνα του εύρους και του βάθους των φιλοσοφικών θεωριών, ρευμάτων, εννοιών, κλάδων, μεθόδων κλπ., και με την εξίσου βασική προϋπόθεση ότι η φιλοσοφία είναι κατ’ ουσίαν νοητικός προβληματισμός πάνω σε βαθυσήμαντα αλλά και καθημερινά προβλήματα, προτείνεται ο παραμερισμός της φιλοσοφίας ως διδακτέας ύλης και η απ’ ευθείας εξάσκηση των μαθητών στον προβληματισμό.

Τα χαρακτηριστικά μιας τέτοιας εξάσκησης προσδιορίζονται ως εξής: Α) τα υπό εξέταση προβλήματα δεν χρειάζεται να αντλούνται από την αρχαία ή τη νεότερη φιλοσοφία. Χρειάζεται, αντίθετα, να συνδέονται με την καθημερινή εμπειρία των μαθητών και να τους αφορούν άμεσα. Β) Απαραίτητη κρίνεται όχι μια βιαστική επίλυση προβλημάτων, αλλά μια μεθοδική τους εξέταση, έτσι ώστε μέσω της επαγωγικής μεθόδου από ένα συγκεκριμένο πρόβλημα να γίνεται αναγωγή σε γενικές έννοιες και στους ορισμούς τους. Γ) Ως κύρια μέθοδος διδασκαλίας ενός τέτοιου μαθήματος αναδεικνύεται ο διάλογος, αλλά όχι με το νόημα ότι οι μαθητές ερωτούν και ο καθηγητής ως γνώστης επιλύει κάθε τους πρόβλημα. Αντίθετα, και σύμφωνα με το Σωκρατικό πρότυπο, ο καθηγητής θέτει τα ερωτήματα και προσπαθεί να εκμαιεύσει απαντήσεις. Δ) Ο διαλογικός προβληματισμός δεν αποκλείει την αναδρομή σε σκέψεις και θεωρίες φιλοσόφων. Ο προβληματιζόμενος κάνει καλά, όταν αναζητά βοήθεια από στοχαστές που έχουν ήδη προβληματιστεί και καταλήξει σε μια λιγότερο ή περισσότερο ικανοποιητική λύση.

Για επιστροφή στα "Άρθρα - Επιστημονικές ανακοινώσεις" πατήστε εδώ.