Ιατροθεολογική φιλοσοφία

Γιάννη Τζαβάρα

«Η ιατρο-θεολογική φιλοσοφία του ύστερου Kierkegaard και οι ιστορικές καταβολές της»

Ανακοίνωση στο συνέδριο: «Ιατρική και φιλοσοφία» (Κως-Κάλυμνος, Αύγουστος 1997). Δημοσιεύτηκε στον τόμο: Κωνσταντίνος Βουδούρης (επιμ.): Φιλοσοφία και ιατρική. Αθήνα 1998, 297-301.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το 1849 ο Δανός φιλόσοφος και θεολόγος Sören Kierkegaard εκδίδει το βιβλίο Η ασθένεια προς θάνατον. Σ’ αυτό το βιβλίο, κεντρικό αντικείμενο του οποίου είναι η απελπισία νοούμενη ως πνευματικά θανατηφόρα ασθένεια, υποστηρίζεται ότι εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων οι άνθρωποι είναι απελπισμένοι, και μάλιστα οι περισσότεροι χωρίς καν να το έχουν συνειδητοποιήσει. Πρόκειται δηλαδή για μια αντικειμενικά υπαρκτή ασθένεια, την οποία μπορεί να διαγνώσει και να θεραπεύσει μόνο ένας άνθρωπος που έχει διέλθει συνειδητά από τα ελαφρότερα έως τα βαθύτερά της στάδια κι έχει αποθεραπευτεί. Η απελπισία προσδιορίζεται εγγύτερα ως αμαρτία, μια έννοια που στέκεται πάνω στην προϋπόθεση της συνείδησης Θεού και συνταυτίζεται με την έννοια της απιστίας.

Αυτός ο ιατροθεολογικός στοχασμός έχει τις ρίζες του στην αρχέγονη χριστιανική πεποίθηση περί του ανθρώπου ως όντος αμαρτωλού και γι’ αυτό από πνευματική άποψη ασθενούντος. Την πεποίθηση έχουν ωστόσο επεξεργασθεί τόσο οι Πατέρες της Εκκλησίας κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες όσο και οι θεολογούντες στοχαστές του Μεσαίωνα και της νεότερης Δύσης, κάτω από τη σκέπη των οποίων ο Kierkegaard αναλαμβάνει με το συγγραφικό του έργο τον «εποικοδομητικό» ρόλο του πνευματικά θεράποντος ιατρού.

Επιστροφή στα Άρθρα - Επιστημονικές ανακοινώσεις