Γένεση εντός της φθοράς

Στις αρχές του 20ού αιώνα, περίπου επτά δεκαετίες μετά τον θάνατο του ποιητή και στοχαστή Φρίντριχ Χαίλντερλιν (Friedrich Hölderlin, 1770-1843), εκδίδεται για πρώτη φορά ένα χειρόγραφο δοκίμιό του, που είχε παραμείνει ανολοκλήρωτο και άτιτλο. Τόσο ο πρώτος εκδότης όσο και οι επόμενοι αναλαμβάνουν να του δώσουν έναν τίτλο που ερμηνεύει το περιεχόμενό του. Αλλά δεν υπάρχει ερμηνευτική συμφωνία. Και όταν οι πρόσφατοι εκδότες (το 1979) θέτουν ως ενδεικτικό τίτλο τις τρεις πρώτες λέξεις: Η καταρρέουσα πατρίδα…, παρερμηνεύουν το δοκίμιο καταχωνιάζοντάς το στον ίδιο τόμο με τα χαιλντερλίνεια «Προσχέδια περί Ποιητικής». Αρνούνται, δηλαδή, να παραδεχτούν ότι εδώ αναμοχλεύεται με εντελώς καινοτόμο τρόπο το αρχαιοελληνικό φιλοσοφικό ζήτημα που αφορά τη γένεση και τη φθορά των όντων.

Το δοκίμιο βασίζεται στην αρχαιοελληνική διάκριση των όντων σε φυσικά και τεχνητά (φύσει – θέσει), αμφισβητεί την πεποίθηση μιας καθολικά εκτεταμένης φθοράς, και υποστηρίζει ότι «εντός όλων» δραστηριοποιούνται κάποιες αρχές και δυνάμεις που αφενός διασφαλίζουν τον μεταβατικό χαρακτήρα της φθοράς, αφετέρου συντελούν κατά μεγάλο μέρος στην αποκατάσταση των όντων χάρη στην αναπαραγωγική ανθρώπινη εμβάθυνση.

Για να επιστρέψετε στα Βιβλία του Γιάννη Τζαβάρα, πατήστε εδώ.