Bewegung bei Kierkegaard

Johann Tzavaras: Bewegung bei Kierkegaard. Verlag Peter Lang, Frankfurt am Main 1978.

Τα βασικά συμπεράσματα αυτής της διδακτορικής διατριβής μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

Α) Η ιδιομορφία του φιλοσοφικού έργου του Κίρκεγκωρ, δηλαδή το γεγονός ότι αυτό φέρεται γραμμένο από μια πληθώρα ψευδώνυμων συγγραφέων, επιβάλλει την κατά συγγραφέα εμμενή (immanent) διερεύνηση των εκάστοτε εννοιών και απαγορεύει την ανάμειξή τους ή τη θεώρησή τους ως υποκειμενικών απόψεων του Κίρκεγκωρ.

Β) Η θρησκευτική άποψη του Δανού φιλοσόφου αποτελεί το υπόβαθρο των υπόλοιπων απόψεων και μπορεί να ισχύσει ως μέτρο τους, μολονότι κορυφώνεται στον ήδη θεμελιωμένο χαρακτήρα (Gesetztheit) της θρησκευτικής πίστης και όχι στην κίνηση προς αυτήν (Setzen).

Γ) Η έννοια της κίνησης στον Κίρκεγκωρ είναι επηρεασμένη από την πλατωνική και αριστοτελική αντίληψη, βάσει της οποίας ο Κίρκεγκωρ ασκεί οξεία πολεμική στη χεγκελιανή έννοια της κίνησης. Ως επακόλουθο αυτής της επιρροής πρέπει να θεωρηθεί και η κιρκεγκωριανή διαλεκτική μέσα στην αντίθεσή της προς τη διαλεκτική του Χέγκελ.