Υπαρξιακό και νοητικό γίγνεσθαι

Γιάννης Τζαβάρας

Υπαρξιακό και νοητικό γίγνεσθαι κατά τον Kierkegaard

Δημοσιεύτηκε ηλεκτρονικά στα "Φιλοσοφικά Δημοσιεύματα 2013" και ταυτόχρονα από τις εκδόσεις "Bookstars - Γιωγγαράς", Αθήνα 2013.

Για να δείτε ολόκληρο αυτό το βιβλίο σε pdf, πατήστε εδώ.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Βασικά συμπεράσματα της παρούσας εργασίας είναι τα εξής:

α) Επειδή τα περισσότερα φιλοσοφικά έργα του Κίρκεγκωρ δημοσιεύτηκαν με ψευδώνυμα, τα οποία εκπροσωπούν διαφορετικές προσωπικότητες και αντίστοιχες απόψεις, επιβάλλεται να μελετηθούν κατά «συγγραφέα», με εμμενή (immanent) διερεύνηση των εκάστοτε εννοιών και όχι με ανάμειξή τους ή με την εικασία ότι πρόκειται για απόψεις του ίδιου του Κίρκεγκωρ.

β) Σύμφωνα με τη νεανική του πεποίθηση περί τριών υπαρξιακών «σταδίων» (αισθητικού – ηθικού – θρησκευτικού) ο Κίρκεγκωρ εκλαμβάνει το θρησκευτικό στάδιο ως μέτρο των δύο άλλων, επειδή αυτό προϋποθέτει την απόφαση για πίστη και δεν ενδιαφέρεται προσωπικά για την «κίνηση» προς αυτήν. Αντίστοιχα η παρούσα εργασία διαχωρίζεται σε ένα Πρώτο Μέρος, όπου εξετάζονται οι στοχασμοί των λιγότερο ή περισσότερο άπιστων ψευδώνυμων συγγραφέων, οι οποίοι ενδιαφέρονται για το πώς επιτυγχάνεται το «ποιοτικό άλμα» προς την πίστη («το θέτειν»), και σε ένα Δεύτερο Μέρος, όπου αναλύεται η άποψη του ύστερου ψευδώνυμου Ιωάννη Αντι-Κλίμακος, ο οποίος από αυστηρά χριστιανικό πρίσμα (από «το τεθειμένο») ελέγχει τη θανατηφόρα ασθένεια, στην οποία έχει βυθιστεί το ανθρώπινο γένος.

γ) Η κιρκεγκωριανή έννοια του υπαρξιακού γίγνεσθαι είναι επηρεασμένη από την Αριστοτελική έννοια της κίνησης ως μετάβασης από τη δυνατότητα στην πραγματικότητα, αλλά και από την Πλατωνική έννοια της αιφνίδιας («αλματώδους») μεταβολής ως στιγμής αποκαλυπτικής της αλήθειας. Βασισμένος σ’ αυτές τις έννοιες ο Κίρκεγκωρ  ασκεί οξεία πολεμική στο «διαλεκτικό γίγνεσθαι» ως μεθοδολογικό εργαλείο της Λογικής του Χέγκελ, το οποίο θεωρεί πέρα για πέρα ανεπιτυχές. Ως μοναδικά έγκυρο εκλαμβάνει ο Κίρκεγκωρ το υπαρξιακό γίγνεσθαι και απορρίπτει ως ψευδολόγημα το καθαρά νοητικό γίγνεσθαι.

Το βιβλίο αποδίδει σε ελληνική γλώσσα τη διδακτορική διατριβή του συγγραφέα: Bewegung bei Kierkegaard. Frankfurt am Main - Bern - Las Vegas 1978, αφού προστέθηκαν επεξηγήσεις, περιφραστικές διατυπώσεις και πρόσθετες πληροφορίες σε μια προσπάθεια στοιχειώδους επικαιροποίησης.

Επιστροφή στα Βιβλία του συγγραφέα