Εισφορές του Heidegger

Γιάννη Τζαβάρα:

Οι "Εισφορές στη Φιλοσοφία" του Heidegger. Μια προσπάθεια προσέγγισης

Δημοσιεύτηκε ηλεκτρονικά στα "Φιλοσοφικά Δημοσιεύματα 2012", 117 σελ.

Για να δείτε ολόκληρη αυτή τη δημοσίευση, πατήστε εδώ.

2η έκδοση, "Bookstars - Γιωγγαράς", Αθήνα 2013, 176 σ.

Ολόκληρη η ερμηνευτική αυτή προσπάθεια περιστρέφεται γύρω από την έννοια του Είναι με το νόημα της "ιδιοποίησης". Εδώ θα αναφερθούν υπό μορφή επιγραμματικών θέσεων κάποια βασικά χαρακτηριστικά αυτού του Είναι:

1. Η ιδιοποίηση αφορά τη συνύφανση του Είναι με το ανθρώπινο-Είναι (διατυπωμένο με τον όρο Da-sein, αποδίδω: εδωνά-Είναι). Αυτή η συνύφανση αφορμάται ενεργητικά από το Είναι και συμπληρώνεται δεκτικά ως ανταπόκριση εκ μέρους του εδωνά-Είναι. Το Είναι ιδιοποιεί, το εδωνά-Είναι ιδιοποιείται. Δεν οδηγούμαστε, λοιπόν, στο Είναι υπερβαίνοντας τα όντα ή την κατά το πλείστο εκφυλισμένη καθημερινή διαβίωση, αλλά ανταποκρινόμενοι «ευήκοα» στο λέγειν (ή: στο «ηχολόγημα») που έρχεται σ’ εμάς από το Είναι.

2. Δεν υπάρχει ένα αντικειμενικά υφιστάμενο Είναι, που επιπρόσθετα ιδιοποιεί σαν να ήταν κάποιο θεϊκό υποκείμενο, αλλά η ιδιοποίηση ως αμφίδρομη σύγκλιση ενός ιδιοποιούντος κι ενός ιδιοποιούμενου συναποτελεί την «ουσίωση» του Είναι. Για να ουσιωθεί, το Είναι χρειάζεται το εδωνά-Είναι. Ανταποκρινόμενο σ’ αυτή την ανάγκη, το εδωνά-Είναι θεμελιώνει (= ιδιοποιεί!) ολόπρωτα το αβυσσαλέο Είναι.

3. Το Είναι δεν εκλαμβάνεται ως καθολικό χαρακτηριστικό όλων των όντων, αλλά ως κάτι μοναδικό και ιδιαίτερο που στρέφεται ιδιοποιητικά προς ένα εδωνά-Είναι. Αλλά και πάλι ας ειπωθεί: δεν πρόκειται για ένα θεϊκό ον που σχετίζεται κατά μόνας με κάτι ανθρώπινο. Πρόκειται για τη χρονική και χωρική («εδωνά») συγκεκριμενοποίηση του Είναι, το οποίο έτσι αποβαίνει ολόπρωτα αυτό τούτο: συμβαίνει στιγμιαία.

4. Το συμβάν της ιδιοποίησης δεν είναι μια κίνηση με αρχή και τέλος, με τοπικά ή ημερολογιακά προσδιορίσιμες συντεταγμένες. Αποτελεί την απαραίτητη συνθήκη για τη δυνατότητα κάθε κατά τόπο κίνησης, κάθε ποσοτικής ή ποιοτικής μεταβολής όντων. Είναι εκείνο το αφετηριακό συμβάν, χάρη στο οποίο ξεκινά το ιστορικό γίγνεσθαι – όχι κατά την προϊστορική ή την αρχαιοελληνική εποχή, ούτε σε κάποια μεταγενέστερη ή μελλοντική· πρόκειται για μια «άλλη» (δηλ. άλλου είδους) έναρξη.

5. Ιδιοποιούμενο, το εδωνά-Είναι δεν καθιστά το Είναι δικό του σαν απόκτημα, αλλά το αποκαθιστά μέσα στην ιδιαιτερότητά του. Συνάμα όμως το εδωνά-Είναι αποβαίνει «ίδιον» (“Eigentum”) του Είναι[1].

6. Προσεγγίζουμε το συμβάν της ιδιοποίησης όχι ως απλοί θεατές αλλά ως συμμέτοχοι· όχι βιώνοντάς το, αλλά συνδημιουργώντας το· όχι προκαλώντας το, αλλά προς-ερχόμενοι στη βίαιη (προ)έλευσή του.

Για επιστροφή στα "Βιβλία" του Γιάννη Τζαβάρα πατήστε εδώ.